Σε συζητήσεις με γονείς πολλές φορές ακούω να παραπονιούνται ότι το παιδί τους ποτέ δεν κάνει αυτό που θέλουν την στιγμή που του το λένε. Απογοητευμένοι και φανερά κουρασμένοι συχνά με ρωτούν: «Γιατί πρέπει να λέω πάντα στο παιδί μου πολλές φορές να κάνει το πιο απλό πράγμα; Κάθε φορά πρέπει να τσακωθούμε! Δεν μπορώ να του το λέω μόνο μια φορά και αυτό να το κάνει αμέσως; Αν γινόταν αυτό, η καθημερινότητα όλων μας θα ήταν καλύτερη!
Είναι πραγματικά εκνευριστικό και κουραστικό, ε; Γιατί δεν μπορεί το παιδί να ακολουθήσει μια απλή υπόδειξη; Άλλωστε οι γονείς είναι ξεκάθαροι σ’ αυτό που του ζητούν να κάνει, ε;
«Βγάλε τα παπούτσια σου», «μάζεψε τα παιχνίδια σου », «χαμήλωσε την μουσική», « κάνε τα μαθήματά σου».
Τόσο απλά , αλλά γιατί κάθε φορά πρέπει να υπάρχει ένταση και εκνευρισμός;
Προτού προχωρήσουμε σε κάποιες αποτελεσματικές μεθόδους αντιμετώπισης , ας καταλάβουμε πρώτα γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο.
Μήπως το παιδί είναι πεισματάρικο και ισχυρογνώμων; Θα μπορούσε να είναι και αυτό μια εξήγηση.
Οι βαθύτεροι λόγοι, όμως, δεν είναι αυτοί. Ο κυριότερος λόγος που το παιδί αρνείται να κάνει αυτό που του ζητάει ο γονιός του είναι «το παιχνίδι της εξουσίας’». Οι διαμάχες για την εξουσία είναι αναμενόμενες όσο το παιδί μεγαλώνει και γίνεται πιο ανεξάρτητο. Όσο περισσότερο καθυστερήσει να κάνει αυτό που θέλει ο γονιός, τόσο δυνατότερο αισθάνεται. Όσο πιο θυμωμένος είναι ο γονιός , τόσο πιο σίγουρο νιώθει το παιδί ότι ελέγχει τα συναισθήματα του γονέα.
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να τελειώσουν οι διαμάχες εξουσίας, είναι να μην συμμετέχεις σ ‘ αυτές! Πώς; Σαφείς και ευθείες προσδοκίες μπορούν να αποτρέψουν τέτοιες διαμάχες.
Σκεφτείτε ότι όλες αυτές οι μάχες δεν είναι τίποτα άλλο παρά εκπαίδευση! Για ποιον όμως; Για τον γονέα ή για το παιδί; Μήπως άθελά σας έχετε ‘’εκπαιδεύσει’’ το παιδί να μην κάνει με την πρώτη αυτό που του λέτε; Για σκεφτείτε το. Αν το παιδί γνωρίζει ότι θα του το πείτε πολλές φορές ( γιατί έτσι κάνετε κάθε φορά ), γιατί να κάνει αυτό που του ζητάτε αμέσως; Αφού ξέρει ότι την πρώτη φορά δεν το εννοείτε κι ότι θα το ξαναπείτε!!!
Πραγματικά απίστευτο το παιδικό μυαλό! Κι ενώ ο γονέας αισθάνεται απίστευτα απογοητευμένος που το παιδί του δεν ‘’υπακούει’’ στις υποδείξεις του, αυτή η συμπεριφορά είναι απόλυτα φυσιολογική. Κι οι μεγάλοι το ίδιο δεν κάνουμε άλλωστε; Πόσες φορές έχουμε αναβάλλει να κάνουμε κάτι που δεν μας αρέσει; Αυτή είναι η ανθρώπινη φύση. Θέλουμε να έχουμε τον έλεγχο των κινήσεών μας και σύμφωνα με την θέλησή μας να διεκπεραιώνουμε ή να αναβάλλουμε καταστάσεις.
Γιατί λοιπόν να διαφέρει το παιδί; Το παιδί δεν ενδιαφέρεται για τις δικές μας υποθέσεις και γι’ αυτό συνεχίζει να ασχολείται με τα δικά του πράγματα, που το διασκεδάζουν.
Πώς όμως, μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό; Οι καθημερινές διαμάχες δεν οδηγούν πουθενά κι η καθημερινότητα όλων θα ήταν πιο όμορφη, χωρίς φωνές και άγχος.
Χρειάζεται αρκετή υπομονή και επιμονή από την πλευρά του γονέα, αλλά το παιδί μπορεί να επανεκπαιδευτεί ώστε να ανταποκρίνεται άμεσα. Θα χρειαστείτε χρόνο γιατί πρώτα απ’όλα θα πρέπει να αντισταθείτε στην φυσική σας παρόρμηση να επαναλαμβάνετε αρκετές φορές τις υποδείξεις σας στο παιδί (ΛΟΓΩ ΣΥΝΗΘΕΙΑΣ). Θα πρέπει να είστε ήρεμοι και αποφασιστικοί.
Πάμε να δούμε τώρα και μαζί τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε;
- Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να μιλήσετε ξεκάθαρα με το παιδί. Μια σύντομη και ξεκάθαρη συζήτηση όπου αναλύετε το πρόβλημα και του εξηγείτε τι θα ακολουθήσει.
Π.χ. « Παρατήρησα ότι πρέπει να σου πω 5-6 φορές να κάνεις κάτι πριν το κάνεις. Αυτό δεν πρόκειται να ξανασυμβεί. Οι καβγάδες δεν μας οδηγούν πουθενά. Από δω και πέρα θα κάνεις αυτό που σου ζητάω αμέσως αλλιώς θα υπάρξουν επιπτώσεις ».
- Πρέπει να γνωρίζετε εξαρχής ποιες θα είναι οι επιπτώσεις σε περίπτωση που το παιδί αρνηθεί να κάνει αυτό που του ζητάτε.
Σε καμία περίπτωση δεν ξεκινάτε την συζήτηση χωρίς να είστε σίγουροι για το τι θα πείτε στο παιδί. Όταν μιλάτε για τιμωρία ΠΡΕΠΕΙ να είστε ακριβείς και ΠΑΝΤΑ το παιδί πρέπει να ξέρει τι το περιμένει σε περίπτωση που δεν υπακούσει, ΑΛΛΑ και ποια θα είναι η ανταμοιβή του στην περίπτωση που κάνει αυτό που θέλετε.
- Δώστε στο παιδί ένα λογικό και ακριβές χρονικό περιθώριο να πραγματοποιήσει αυτό που του ζητάτε.
Κανένας δεν αρέσκεται στο να τον διατάζουν και σίγουρα ούτε και το παιδί. Αντί, λοιπόν, να του πείτε με επιτακτικό τόνο «κάν΄το τώρα!!» , μπορείτε να εκφραστεί πιο αποτελεσματικά.
Π.χ. « το δωμάτιό σου πρέπει να τακτοποιηθεί μέχρι τις 4. Αυτό σημαίνει ότι έχεις μισή ώρα για να το τακτοποιήσεις». Θυμίστε στο παιδί τις συνέπειες της ενδεχόμενης ανυπακοής του καθώς και την ανταμοιβή.
«Αφού το τακτοποιήσεις μέχρι τις 4 μπορείς να παίξεις στον υπολογιστή για μια ώρα. Αν όχι, τότε δεν θα παίξεις καθόλου».
Αυτό το σημείο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό κομμάτι του παζλ. Τι πετυχαίνετε;
Συνδέετε τις επιπτώσεις με την συμπεριφορά που θέλετε να καλυτερέψετε και παράλληλα γνωστοποιείτε στο παιδί τι θα κερδίσει αν κάνει αυτό που θέλετε.
Στο συγκεκριμένο, λοιπόν, παράδειγμα θέλετε να δείτε το παιδί να ανταποκρίνεται αμέσως , χωρίς να χρειαστεί να του ξαναπείτε τι να κάνει και ταυτόχρονα θέλετε να δείτε το δωμάτιό του καθαρό μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό όριο.
Το ίδιο μπορείτε να κάνετε και στην περίπτωση που θέλετε το παιδί να σταματήσει αυτό που κάνει. Αν για παράδειγμα πρέπει να πείτε στο παιδί σας αρκετές φορές να κλείσει την τηλεόραση και δεν το κάνει, μπορείτε απλώς να του πείτε ότι έχει στην διάθεσή του ακόμη 15 λεπτά για να δει τηλεόραση και μετά η τηλεόραση κλείνει.
- Στην αρχή κάντε στο παιδί μια υπενθύμιση.
Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό να υπενθυμίσετε στο παιδί τι πρέπει να κάνει όταν περιμένετε να ανταποκριθεί άμεσα σ’ αυτό που του ζητάτε , αλλά θυμηθείτε ότι ουσιαστικά του ζητάτε να μάθει μια καινούρια συμπεριφορά!
Αυτό, λοιπόν, που θα το βοηθήσει να πετύχει είναι λίγη καθοδήγηση. Το coaching (προπόνηση- καθοδήγηση ), είναι διαφορετικό από το να επαναλαμβάνετε συνέχεια την ίδια ‘’εντολή’’.
Π.χ. Αν δείτε ότι το παιδί δεν κάνει κάποια κίνηση κι ο χρόνος που του έχετε ορίσει εκπνέει, αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να του πείτε « έχεις ακόμα 5 λεπτά για να τακτοποιήσεις το δωμάτιό σου. Ξέρω ότι θέλεις πολύ να παίξεις στον υπολογιστή άρα ξέρεις τι πρέπει να κάνεις».
- Να είστε προετοιμασμένοι και για αποτυχία.
Αυτό ,ίσως, είναι και το δυσκολότερο κομμάτι του όλου εγχειρήματος. Έχετε επαναλάβει τόσες φορές τις υποδείξεις σας στο παρελθόν, που το παιδί περιμένει ότι θα ακολουθήσετε την ίδια διαδικασία. Θα χρειαστεί να δοκιμάσει αρκετές φορές την νέα συμπεριφορά μέχρι να αλλάξουν τα πράγματα.
‘’ Μόνο μετά από πολλή υπομονή και επιμονή και από τις δύο πλευρές θα αλλάξει η κατάσταση’’.
Όταν το παιδί δεν προλάβει να ‘’εκτελέσει’’ τις υποδείξεις του γονέα ( κι αυτό είναι βέβαιο ) στο δεδομένο χρονικό περιθώριο, πρέπει να φανείτε ήρεμοι και ξεκάθαροι απέναντί του. Πώς το χειρίζεστε;
Π.χ. Δεν τακτοποίησες το δωμάτιό σου μέχρι τις 4 όπως σου είχα πει, άρα δεν θα παίξεις σήμερα στον υπολογιστή. Θα ξαναέχεις την ευκαιρία πάλι αύριο. Εφόσον τα καταφέρεις θα παίξεις αύριο.
Προσοχή!
Θυμηθείτε ότι αυτό που επιθυμείτε είναι το παιδί σας να τα καταφέρει. Όλη αυτή η διαδικασία δεν γίνεται για να τιμωρήσετε το παιδί. Γίνεται για να το βοηθήσετε να μάθει πώς να διαχειρίζεται τον χρόνο του σωστά και πώς να ακολουθεί οδηγίες. Μετά από εξάσκηση θα μάθει ότι αναλαμβάνοντας και φέρνοντας εις πέρας όλες αυτές τις ‘’αγγαρείες’’ χωρίς καθυστέρηση, ελέγχει τον χρόνο του και τα συναισθήματά του και έχει περισσότερο χρόνο.
Να είστε υπομονετικοί και ήρεμοι τόσο με τον εαυτό σας όσο και με το παιδί σας. Το να αλλάξεις μια συμπεριφορά που επαναλαμβάνεται ενδεχομένως και χρόνια, χρειάζεται δουλειά και χρόνο και από τις δύο πλευρές.
Μείνετε συγκεντρωμένοι και ξεκάθαροι στον στόχο σας και θα τα καταφέρετε! Το ίδιο και το παιδί σας!
